Dorothea LANGE

Belkıs Esentürk Fotoğraf Tarihinden, Yazılar 1623 Views 0 Comments

1895 yılında Amerika New Jersey’de doğan Dorothea LANGE, daha 7 yaşında tanıştığı Çocuk Felci sayesinde belki de bu kadar güçlü bir kadına dönüştü. Felç sebebiyle ayağının topallaması hakkında şunları dile getirir: “Beni biçimlendirdi, yönlendirdi, öğretti, yardım etti ve küçük düşürdü. Hiç bir zaman üstesinden gelemedim, onun gücünün ve iktidarının farkındaydım.”

Felçli olduğu sırada çektiği kendi ayağının fotoğraflarını yıllar sonra California Güzel Sanatlar Akademisi’nde öğrencileriyle paylaşır ve şöyle der: “Tüm bu fotoğraflara baktıktan sonra, başkalarının yaşadığı yerlere ve kalplerine baktıktan sonra, bizim yaşadığımız yer ve kalbimiz aynı kalmamalı.”

12 yaşında iken babası evi terk edince, Nutzhorn soyadından vazgeçerek, annesinin soyadını alır ve Dorothea Lange olarak hayatına devam eder.

Fotoğrafçılık başlıyor…

New York Columbia Üniversitesi’nde Fotoğrafçılık okuyan Lange, çeşitli stüdyolarda çalışır, 20 yaşında dünyayı dolaşmaya karar verir. Merkezinde her zaman insan vardır. Gittiği her yerde insanları gözlemler, belgesel çalışmalarını portrelerle ifade eder.

Ressam Maynard Dixon ile evlenir, iki oğlu olur. 1930’lu yıllarda Amerika’da Büyük Bunalım’ın başlamasıyla portre stüdyosunu bırakarak sokaklara çıkar. Evsiz barksız, işsiz, dışlanmış insanların fotoğraflarını çeker. O dönem için kentli, eğitimli bir kadının bunu yapması çok yenilikçi bir tavırdır. Elbette dikkat çeker. FSA (Farm Security Administration, Tarım Güvenlik İdaresi) “Amerika’da kırsal yaşam nasıldır?” projesinde 14 fotoğrafçıyla birlikte kendisine de görev verir.

1935’de ressam eşi Dixon’dan boşanıp ekonomist Paul Schuster Taylor ile evlenir. FSA çalışmalarına paralel olarak, beraber kırsal sefaleti, çiftçilerin yaşadığı istismarı ve göçmen işçileri belgelerler. Taylor röportajlar yapar, ekonomik bilgileri derler, Lange de fotoğrafları çeker. Bu çalışmaları çeşitli gazetelerde yayınlanır, büyük ilgi çeker.

1939’da Taylor’ın yazılarından ve Lange’ın fotoğraflarından oluşan, Amerikan toplumbilimi ve fotoğrafçılığının baş yapıtlarından biri, “An American Exodus; A Record of Human Erosion” adlı kitapları yayımlanır.

Göçmen Anne (Migrant Mother)

Dünyanın en iyi belgesel fotoğrafçılığı örneklerinden kabul edilen “Göçmen Anne (Migrant Mother)” fotoğrafı ve ikonlaşmış diğer fotoğrafları 1935-1940 yılları arasındaki bu çalışmalarının sonuçlarıdır.

1960 yılında kendisine sorulan bir soruya cevaben “Göçmen Anne” fotoğrafını nasıl çektiğini şöyle anlatır:

“Aç ve çaresiz anneyi görünce sanki manyetik bir güç ile ona doğru yaklaştım. Oradaki varlığımı, amacımı, kamerayı neden ona yönelttiğimi nasıl açıkladım hatırlamıyorum ama kadının bana hiç soru sormadığını hatırlıyorum. 5 kare çektim, her seferinde aynı açıdan daha da yaklaşarak. Adını ve geçmişini sormadım. Bana yaşını söyledi, 32 yaşındaydı. Etraftaki tarlalardan topladıkları donmuş sebzelerle ve çocuklarının yakaladığı kuşlarla yaşamlarını sürdürdüklerini anlattı. Yiyecek alabilmek için arabasının tekerleklerini daha yeni satmıştı. Eski püskü yıpranmış bir çadırda ona sarılmış çocuklarıyla oturuyordu. Benim fotoğraflarımın ona yardım edebileceğini düşünerek o da bana yardım etti. Bir bakıma bir eşitlik vardı.”

1970’lere kadar kim olduğu bilinmeyen fotoğrafın kahramanı 32 yaşında, 7 çocuklu, Florence Thompson isimli bir annedir. Bu aile yaşanan buhranın en büyük simgesi haline gelmiştir. Fotoğrafların yankı uyandırması sonucunda devlet göçmenler için kamplar kurar.

Dorothea Lange’ın fotoğrafları John Steinbeck’in aynı dönemi anlattığı ünlü “Gazap Üzümleri” romanının da görsel karşılığıdır.

2. Dünya Savaşı’ndan sonra Life dergisine çeşitli fotoğraf dizileri hazırlar. Aperture dergisinin kurucularından biridir.

“Fotoğraf çekerken kendi kendinize konuşmazsınız, başkalarıyla konuşursunuz. Profesyonel olmakla amatör olmanın farkı buradadır işte.” diyen narin görünümlü dev kadın 1965 yılında 70 yaşında iken uzun süre mücadele ettiği kansere yenik düşer.